اصطلاحات گمرکی و بازرگانی جهت صادرات و واردات کالا

در دنیای تجارت بین‌المللی، تسلط بر اصطلاحات گمرکی و بازرگانی یک ضرورت است. بدون آگاهی از این اصطلاحات، تاجران و بازرگانان ممکن است با مشکلات زیادی در فرآیندهای گمرکی و تجاری مواجه شوند. این مقاله به بررسی و توضیح مهمترین اصطلاحات گمرکی و بازرگانی پرداخته و معادل‌های انگلیسی آن‌ها را نیز ارائه می‌دهد. هدف این است که خوانندگان با مفاهیم پایه‌ای و تخصصی این حوزه آشنا شوند و بتوانند به‌طور مؤثر در تجارت بین‌المللی فعالیت کنند.

فهرست مطالب

فهرست مطالب

1. تعریف اصطلاحات پایه‌ای (اصطلاحات گمرکی و بازرگانی)
   • تعرفه گمرکی
   • سازمان جهانی گمرک
   • حقوق ورودی
   • پروفرما اینویس
   • بارنامه
2. اسناد و مدارک حمل و نقل
   • دفترچه کارنه تیر
   • بارنامه آن بورد
   • بارنامه آن دک
3. انواع بار و کانتینر
   • FCL
   • LCL
   • کانتینر
   • کانتینراسیون
4. هزینه‌ها و جریمه‌ها
   • دموراژ
   • دیسپچ
   • استریپ
   • کوتاج
5. فرایندهای گمرکی و اداری
   • پته گمرکی
   • تشریفات گمرکی
   • لندینگ کرافت
   • دوبه
6. مقررات و استانداردها
   • اینکوترمز
   • دامپینگ
   • اظهارنامه گمرکی
   • بیش بود بانکی
7. فناوری‌های مدرن
   • سامانه EPL
   • کالای متروکه
   • کراس استافینگ
   • ترانشیپ
8. بیمه و اعتبار
   • بیمه حمل و نقل بار
   • کارت بازرگانی
   • کریر
   • فورواردر
9. فرآیندهای حمل و نقل خاص
   • کاپوتاژ
   • چارتر

تعریف اصطلاحات پایه‌ای

تعریف اصطلاحات پایه‌ای (اصطلاحات گمرکی و بازرگانی)

۱.۱ تعرفه گمرکی (Hs Code Harmonized System)

تعرفه گمرکی یا کد HS، سیستمی است که برای شناسایی و دسته‌بندی کالاها در تجارت بین‌المللی استفاده می‌شود. این کد هشت رقمی، که توسط سازمان جهانی گمرک استاندارد شده است، به تسهیل تجارت و کاهش اختلافات تجاری کمک می‌کند.

۱.۲ سازمان جهانی گمرک (WCO)

سازمان جهانی گمرک، یک نهاد بین‌المللی مستقر در بلژیک است که وظیفه آن استانداردسازی قوانین و فرآیندهای گمرکی در سطح جهانی است. این سازمان به بهبود و تسهیل تجارت بین‌المللی از طریق معرفی و نگهداری سیستم‌های استاندارد گمرکی، از جمله سیستم تعرفه هماهنگ شده کالا HS، می‌پردازد.

۱.۳ حقوق ورودی (Import Duties)

حقوق ورودی به مبلغی اشاره دارد که باید به عنوان عوارض واردات کالا به کشور پرداخت شود. این مبلغ به‌عنوان منبع درآمد دولت از واردات کالاها محسوب می‌شود و در اکثر کشورها به‌طور معمول حدود ۴ درصد از ارزش کالا است.

۱.۴ پروفرما اینویس (Proforma Invoice)

پروفرما اینویس، پیش‌فاکتوری است که پیش از انجام معاملات مالی ارسال می‌شود و شامل جزئیات دقیق کالا، قیمت‌ها و شرایط تجاری است. این سند به فروشنده و خریدار کمک می‌کند تا اطلاعات لازم برای تنظیم قرارداد و دریافت مجوزهای لازم را بدست آورند.

۱.۵ بارنامه (Bill of Lading)

بارنامه، سندی است که نشان‌دهنده تحویل کالا از مبدا به مقصد به‌طور قانونی و مطابق با قرارداد حمل و نقل است. این سند شامل جزئیات مربوط به کالا، شرایط حمل و نام طرفین معامله می‌باشد.

اسناد و مدارک حمل و نقل

۲.۱ دفترچه کارنه تیر (TIR Carnet)

دفترچه کارنه تیر، یک سند حمل و نقل جاده‌ای است که به‌ویژه برای کالاهایی که از چندین کشور عبور می‌کنند، استفاده می‌شود. این سند به تسهیل و تسریع در فرآیندهای گمرکی کمک کرده و از نیاز به بررسی مجدد در هر کشور جلوگیری می‌کند.

۲.۲ بارنامه آن بورد (On Board B/L)

بارنامه آن بورد به بارنامه‌ای اطلاق می‌شود که تأیید می‌کند کالا در کشتی باربری در قسمت خن قرار گرفته است. این نوع بارنامه نشان‌دهنده این است که کالا در وضعیت ایمن و آماده برای حمل است.

اصطلاحات گمرکی و بازرگانی جهت صادرات و واردات کالا

۲.۳ بارنامه آن دک (On Deck B/L)

در صورتی که کالا در قسمت خن کشتی جایی نداشته باشد، به‌ناچار بر روی عرشه کشتی قرار می‌گیرد. بارنامه آن دک به بارنامه‌ای گفته می‌شود که مشخص می‌کند کالا در عرشه کشتی قرار دارد، که معمولاً به‌عنوان یک گزینه کم‌خطرتر در نظر گرفته می‌شود.

انواع بار و کانتینر

۳.۱ FCL (Full Container Load)

FCL به معنای بارگذاری کامل کانتینر است که در آن تمام فضای کانتینر تنها برای یک مشتری و یک پروانه گمرکی استفاده می‌شود. این روش به دلیل کاهش هزینه‌های اضافی و تسهیل در مدیریت بار، گزینه‌ای محبوب در تجارت بین‌المللی است.

۳.۲ LCL (Less Than Container Load)

در روش LCL، فضای کانتینر به چندین بار و پروانه گمرکی مختلف تقسیم می‌شود. این روش برای بارهایی که نیاز به فضای کامل کانتینر ندارند، مناسب است و هزینه‌های حمل و نقل را کاهش می‌دهد.

۳.۳ کانتینر (Container)

کانتینر جعبه بزرگ فلزی است که برای حمل کالا در فرآیندهای واردات و صادرات استفاده می‌شود. کانتینرها به‌ویژه در حمل و نقل بین‌المللی به‌کار می‌روند تا بارها به‌طور امن و مؤثر جابجا شوند.

۳.۴ کانتینراسیون (Containerization)

کانتینراسیون به روش ویژه‌ای از حمل کالا در کانتینرها اطلاق می‌شود که مزایایی چون کاهش هزینه‌ها، تسریع در فرآیند حمل و نقل و سهولت در بارگیری و تخلیه را به همراه دارد.

هزینه‌ها و جریمه‌ها

۴.۱ دموراژ (Demurrage)

دموراژ به هزینه‌ای اطلاق می‌شود که به‌دلیل تأخیر در بازگرداندن کانتینر پس از تخلیه کالا دریافت می‌شود. این هزینه به‌عنوان جریمه‌ای برای استفاده بیشتر از کانتینر در نظر گرفته می‌شود و برای جبران تأخیرهای اجتناب‌ناپذیر در حمل و نقل استفاده می‌شود.

۴.۲ دیسپچ (Dispatch)

دیسپچ به موقعیتی اشاره دارد که کالا زودتر از زمان مقرر تخلیه می‌شود و در چنین حالتی، بر اساس قرارداد، مبلغی به‌عنوان پاداش به چارتر پرداخت می‌شود.

۴.۳ استریپ (Strip)

استریپ به روشی گفته می‌شود که در آن کانتینر پس از تخلیه کالا سریعاً بازگردانده می‌شود و کالا مستقیماً به کامیون منتقل می‌شود. این روش به‌منظور کاهش هزینه‌ها و تسریع در فرآیندهای تخلیه استفاده می‌شود.

۴.۴ کوتاج (Cottage)

کوتاج به فرآیندی اطلاق می‌شود که در آن فرم اظهارنامه کالا در مراحل اولیه ترخیص قفل می‌شود و این اصطلاح به‌ویژه در سیستم‌های مکانیزه گمرک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فرایندهای گمرکی و اداری

۵.۱ پته گمرکی (Permit)

پته گمرکی به بارنامه‌ای اطلاق می‌شود که برای کالاهای غیرتجاری و برای استفاده‌های خاص مانند تحقیقات علمی یا کارخانه‌ها صادر می‌شود. این بارنامه به‌ویژه برای کالاهایی که از نظر تعداد و ارزش، تجاری محسوب نمی‌شوند، کاربرد دارد.

۵.۲ تشریفات گمرکی (Customs Formalities)

تشریفات گمرکی به فرآیندها و مراحل ابتدایی مورد نیاز برای ترخیص کالا از گمرک اشاره دارد و شامل مدارک، فرم‌ها و پردازش‌های مرتبط با ترخیص کالا از گمرک است.

۵.۳ لندینگ کرافت (Landing Craft)

لندینگ کرافت، نوعی وسیله نقلیه دریایی است که برای حمل و نقل کالا و نیروهای نظامی استفاده می‌شود. امروزه از این وسیله برای جابجایی کانتینرها در فرآیندهای صادرات و واردات استفاده می‌شود.

۵.۴ دوبه (Barge)

دوبه وسیله‌ای مسطح و بزرگ برای حمل کالاهای سنگین در آب‌های کم‌عمق است. این وسیله به‌ویژه برای جابجایی کالاهای سنگین و بزرگ مناسب است.

مقررات و استانداردها

۶.۱ اینکوترمز (Incoterms)

اینکوترمز مجموعه‌ای از قوانین بین‌المللی است که شرایط و مسئولیت‌های مربوط به خرید و فروش کالا را در تجارت بین‌المللی تعیین می‌کند. این قوانین به‌ویژه در تنظیم قراردادها و جلوگیری از اختلافات تجاری مهم هستند.

۶.۲ دامپینگ (Dumping)

دامپینگ به فرایندی اشاره دارد که در آن کالاها به قیمتی کمتر از هزینه تولیدشان به کشور دیگری صادر می‌شوند. این عمل به‌عنوان بازارشکنی نیز شناخته می‌شود و ممکن است به نفع خریدار و به ضرر تولیدکننده در بازار مقصد باشد.

۶.۳ اظهارنامه گمرکی (Declaration)

اظهارنامه گمرکی سندی است که اطلاعات مربوط به کالاها را به گمرک ارائه می‌دهد و باید قبل از هر اقدامی در گمرک ثبت شود. این سند در گذشته به‌صورت حضوری و اکنون به‌صورت آنلاین از طریق سامانه‌های الکترونیکی ارائه می‌شود.

۶.۴ بیش بود بانکی (Over-invoicing)

بیش بود بانکی به وضعیتی اطلاق می‌شود که کالاها با قیمتی بالاتر از قیمت واقعی به گمرک اظهار می‌شود تا از ارز دولتی به‌صورت غیرقانونی بهره‌برداری شود.

اصطلاحات گمرکی و بازرگانی جهت صادرات و واردات کالا

فناوری‌های مدرن

۷.۱ سامانه EPL (Electronic Processing System)

سامانه EPL یا پنجره واحد تجارت فرامرزی، یک سامانه آنلاین است که به‌منظور تسریع در فرآیندهای ترخیص کالا و امور گمرکی ایجاد شده است. این سامانه به بهبود و سرعت‌بخشیدن به فرآیندهای گمرکی کمک می‌کند.

۷.۲ کالای متروکه (Abandoned Goods)

کالای متروکه به کالاهایی اطلاق می‌شود که صاحب آن‌ها به‌موقع برای ترخیص آن‌ها از گمرک اقدام نکرده است. این وضعیت ممکن است به دلیل تأخیر در ارسال مدارک یا عدم وجود مجوزهای لازم باشد.

۷.۳ کراس استافینگ (Cross Stuffing)

کراس استافینگ به فرآیند جابجایی محموله از یک کانتینر به کانتینر دیگر یا از یک کشتی به کشتی دیگر اشاره دارد. این روش به‌ویژه در مدیریت مشکلات مربوط به واردات و صادرات مفید است.

۷.۴ ترانشیپ (Trans-ship)

ترانشیپ به معنای انتقال کالا از یک وسیله حمل و نقل به وسیله دیگر است. این روش معمولاً برای دور زدن تحریم‌ها یا کاهش هزینه‌های حمل و نقل استفاده می‌شود.

بیمه و اعتبار

۸.۱ بیمه حمل و نقل بار (Shipping Insurance)

بیمه حمل و نقل بار به بیمه‌ای اطلاق می‌شود که در برابر خسارت‌های احتمالی در حمل و نقل کالا ارائه می‌شود. این بیمه شامل جبران خسارت‌ها و ضررهای ناشی از حوادث احتمالی است.

۸.۲ کارت بازرگانی (Business Card)

کارت بازرگانی یک شناسنامه تجاری است که برای فعالیت‌های تجاری و اقتصادی ضروری است. این کارت برای تمامی فعالان حوزه تجارت لازم است و به شناسایی و ساماندهی فعالیت‌های تجاری کمک می‌کند.

۸.۳ کریر (Carrier)

کریر به شرکت‌هایی اطلاق می‌شود که مسئولیت حمل و نقل کالا را بر عهده دارند. این شرکت‌ها وظیفه حمل و نقل کالا از مبدا به مقصد را انجام می‌دهند.

۸.۴ فورواردر (Forwarder)

فورواردر یا واسطه، فرد یا شرکتی است که مسئولیت برنامه‌ریزی و هماهنگی حمل و نقل کالا را بر عهده دارد. این فرد یا شرکت با توجه به تخصص خود، نحوه حمل و نقل کالا را برنامه‌ریزی می‌کند.

فرآیندهای حمل و نقل خاص

۹.۱ کاپوتاژ (Cabotage)

کاپوتاژ به فرآیند حمل و نقل کالا از یک گمرک به گمرک دیگر در همان کشور اشاره دارد. این فرآیند معمولاً به‌منظور تسهیل جابجایی کالاها در داخل یک کشور استفاده می‌شود.

۹.۲ چارتر (Charter)

چارتر به معنای اجاره کامل یک کشتی یا هواپیما برای حمل و نقل کالا است. این روش به‌ویژه برای حمل و نقل مقادیر زیاد کالا یا نیاز به خدمات ویژه مناسب است.

جمع‌بندی

تسلط بر اصطلاحات گمرکی و بازرگانی برای موفقیت در تجارت بین‌المللی ضروری است. این مقاله به بررسی و توضیح ۴۵ اصطلاح کلیدی در این حوزه پرداخت و معادل‌های انگلیسی آن‌ها را نیز ارائه داد. آشنایی با این اصطلاحات به بازرگانان کمک می‌کند تا در فعالیت‌های تجاری خود عملکرد بهتری داشته و از مشکلات احتمالی در فرآیندهای گمرکی جلوگیری کنند. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد و اطلاعات لازم برای موفقیت در تجارت بین‌المللی را فراهم آورده باشد.

تماس با ما

برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان اینجا را کلیک کنید.