کالای متروکه به کالاهایی گفته میشود که به دلایل مختلف، صاحب آن‌ها از ترخیص کالا از گمرک منصرف میشود یا قادر به ترخیص آن در بازه زمانی مشخص نیست. این نوع کالاها که اغلب در گمرک باقی می‌مانند، ممکن است به دلایل متعدد مانند مشکلات مالی، اختلافات قانونی، عدم تطابق اسناد، یا نبود مجوزهای لازم از سوی صاحب کالا یا نماینده گمرکی ترخیص نشوند. در چنین شرایطی، گمرک به عنوان مرجع قانونی اقدام به ضبط کالا می‌کند و آن را به عنوان کالای متروکه معرفی می‌کند.
قوانین و مقررات مربوط به کالای متروکه
در نظام‌های گمرکی، هر کشوری قوانین خاصی برای کالاهای متروکه تعریف کرده است. معمولاً مدت زمان مشخصی برای ترخیص کالا از گمرک وجود دارد، و اگر صاحب کالا در این مدت موفق به ترخیص آن نشود، کالا به عنوان متروکه شناخته میشود. در ایران، بر اساس قوانین گمرکی، اگر صاحب کالا ظرف سه ماه از ورود کالا نتواند اقدام به ترخیص آن کند و مراحل لازم مانند ارائه اسناد و پرداخت هزینه‌ها را انجام دهد، کالا به عنوان متروکه تلقی میشود و در اختیار سازمان‌های مسئول قرار می‌گیرد.
فرآیند تشخیص و اعلام کالای متروکه
تشخیص کالای متروکه یک فرآیند رسمی است که بر اساس قوانین گمرکی صورت می‌گیرد. این فرآیند از زمانی آغاز میشود که مدت زمان قانونی ترخیص کالا به پایان می‌رسد. در این مرحله، گمرک اقدام به اعلام کالا به عنوان متروکه می‌کند و اطلاعیه‌ای رسمی به صاحب کالا ارسال می‌کند. اگر صاحب کالا در مدت زمان مشخص پس از دریافت اطلاعیه اقدامی نکند، گمرک مراحل بعدی شامل حراج یا انتقال کالا به سازمان‌های ذی‌ربط را آغاز می‌کند.
تأثیر کالاهای متروکه بر تجارت و اقتصاد
کالاهای متروکه می‌توانند تأثیرات متعددی بر تجارت بین‌المللی و اقتصاد داخلی داشته باشند. از یک سو، این نوع کالاها نشان‌دهنده ناکارآمدی در مدیریت زنجیره تأمین و ترخیص کالا هستند و می‌توانند باعث زیان‌های مالی بزرگی برای واردکنندگان و صادرکنندگان شوند. از سوی دیگر، کالاهای متروکه در گمرک‌ها فضای انبارداری را اشغال می‌کنند و موجب افزایش هزینه‌های نگهداری و مدیریت می‌شوند. در برخی موارد، حجم بالای کالاهای متروکه میتواند بر ظرفیت گمرک برای پذیرش کالاهای جدید تأثیر منفی بگذارد و موجب تأخیر در ترخیص سایر کالاها شود.
نحوه حراج و فروش کالاهای متروکه
حراج کالاهای متروکه یکی از مراحل مهم در مدیریت این نوع کالاها است. پس از اعلام متروکه شدن کالا و عدم اقدام از سوی صاحب آن، گمرک یا سازمان‌های مرتبط، فرآیند حراج را آغاز می‌کنند. حراج این کالاها معمولاً به دو صورت آنلاین و حضوری انجام میشود و افرادی که قصد خرید این کالاها را دارند، می‌توانند با شرکت در مزایده‌ها اقدام به خرید آن‌ها کنند.
دلایل متروکه شدن کالاهای وارداتی در گمرک
کالاهای وارداتی ممکن است به دلایل مختلفی متروکه شوند. یکی از مهم‌ترین دلایل، عدم توانایی صاحب کالا در ارائه مدارک و مجوزهای لازم در مدت زمان مشخص است. برخی از مشکلات رایج شامل نبود مجوزهای قانونی مانند مجوزهای بهداشت، استاندارد و سایر اسناد الزامی برای ترخیص کالا است. همچنین، مشکلات مالی مانند عدم توانایی در پرداخت هزینه‌های گمرکی، مالیات و هزینه‌های انبارداری نیز میتواند منجر به متروکه شدن کالاها شود. تأخیر در ارسال اسناد از طرف صادرکننده یا اختلافات حقوقی بین طرفین نیز ممکن است فرآیند ترخیص را به تأخیر بیندازد و در نتیجه کالاها متروکه شوند.
مدت زمان متروکه شدن کالا در گمرک
مدت زمان قانونی برای ترخیص کالا در گمرک، در قوانین گمرکی هر کشور متفاوت است. در ایران، این مدت معمولاً سه ماه از تاریخ ورود کالا به گمرک است. اگر صاحب کالا در این مدت نتواند اقدام به ترخیص آن کند، کالا به عنوان متروکه شناخته میشود. البته، برخی از کالاها مانند کالاهای فسادپذیر ممکن است زمان کمتری برای متروکه شدن داشته باشند. در مقابل، برخی کالاها ممکن است با شرایط خاص و با دریافت مجوزهای لازم، زمان بیشتری برای ترخیص داشته باشند.
چه بر سر کالای متروکه می‌آید؟
پس از اعلام متروکه شدن کالا، گمرک اقدامات بعدی را آغاز می‌کند. در مرحله اول، اطلاعیه‌ای به صاحب کالا ارسال میشود که شامل جزئیات مربوط به وضعیت متروکه شدن و مهلت باقیمانده برای انجام اقدام است.
اگر صاحب کالا همچنان اقدام نکند، کالا توسط گمرک به حراج گذاشته میشود یا به نفع دولت مصادره میشود. در برخی موارد خاص، ممکن است کالاهایی که قابلیت فروش ندارند، از بین برده شوند. همچنین، در صورتی که کالا دارای ارزش بالایی باشد، ممکن است گمرک آن را به سازمان‌های خیریه یا دولتی تحویل دهد.
افزایش مهلت توقف کالا و زمان ترخیص کالاها به ۵ ماه
در برخی موارد خاص و به درخواست صاحب کالا، امکان تمدید مهلت توقف کالا در گمرک وجود دارد. این مهلت معمولاً در شرایطی مانند بروز مشکلات غیرمنتظره، تأخیر در ارسال اسناد یا دریافت مجوزهای خاص تمدید میشود. در حال حاضر، برخی از گمرک‌ها امکان افزایش مهلت توقف کالا تا ۵ ماه را فراهم کرده‌اند. این افزایش مهلت میتواند به صاحب کالا فرصت بیشتری برای رفع مشکلات و ترخیص کالا بدهد.
شرایط کالای متروکه اگر از نوع کالای ممنوعه باشد
اگر کالای متروکه شده از نوع کالای ممنوعه باشد، شرایط بسیار پیچیده‌تر میشود. کالاهای ممنوعه کالاهایی هستند که واردات آن‌ها بر اساس قوانین کشور ممنوع است و در صورت ورود به گمرک، به هیچ عنوان اجازه ترخیص داده نمی‌شوند.
در چنین مواردی، کالاهای ممنوعه به طور خودکار مصادره شده و یا از بین برده می‌شوند. همچنین، ممکن است صاحب کالا به دلیل واردات غیرقانونی تحت پیگرد قانونی قرار بگیرد. برای مثال، کالاهایی که شامل مواد مخدر، اسلحه یا محصولات فرهنگی ممنوعه باشند، به سرعت از بین برده می‌شوند.
آیا می‌توان کالا را برای مدت طولانی‌تری در گمرک نگهداری کرد؟
در برخی شرایط استثنایی، امکان نگهداری کالا برای مدت طولانی‌تر در گمرک وجود دارد. این شرایط ممکن است شامل مواردی باشد که صاحب کالا به دلایل قانونی یا حقوقی قادر به ترخیص کالا نباشد و یا در حال دریافت مجوزهای خاص باشد. با این حال، نگهداری طولانی‌مدت کالا در گمرک مستلزم پرداخت هزینه‌های انبارداری است که به طور روزانه محاسبه میشود و میتواند هزینه‌های زیادی به همراه داشته باشد.
راه‌‌های جلوگیری از متروکه شدن کالا
یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای جلوگیری از متروکه شدن کالا، داشتن برنامه‌ریزی دقیق و کامل برای ترخیص کالا است. این شامل آماده‌سازی اسناد و مجوزهای لازم قبل از ورود کالا به گمرک و همچنین پرداخت به‌موقع هزینه‌های گمرکی است. همچنین، همکاری با نمایندگان گمرکی مجرب که بتوانند فرآیند ترخیص را به سرعت و بدون مشکل انجام دهند، میتواند از متروکه شدن کالا جلوگیری کند. به‌علاوه، ارتباط مستمر با صادرکننده کالا و پیگیری دقیق مراحل حمل و نقل و ورود کالا به گمرک نیز میتواند به کاهش خطر متروکه شدن کمک کند.
هزینه انبارداری کالاهای متروکه
یکی از عوامل مهم در متروکه شدن کالاها، هزینه‌های انبارداری آن‌ها است. وقتی کالا به مدت طولانی در گمرک باقی می‌ماند، هزینه‌های انبارداری به طور روزانه افزایش می‌یابد. این هزینه‌ها بسته به نوع کالا، حجم و وزن آن، و همچنین مدت زمان توقف در گمرک متفاوت است. به طور کلی، هر چه کالا مدت بیشتری در انبارهای گمرکی بماند، هزینه انبارداری آن نیز بیشتر میشود. این هزینه‌ها در نهایت بر عهده صاحب کالا است و اگر پرداخت نشود، ممکن است به ضبط و حراج کالا منجر شود.
آیا صاحب کالای متروکه میتواند به گمرک اعتراض کند؟
بله، صاحب کالای متروکه میتواند به اعلام متروکه شدن کالا از سوی گمرک اعتراض کند. در چنین مواردی، صاحب کالا باید دلایل خود را به همراه اسناد و مدارک مربوطه به مراجع قانونی ارائه دهد و درخواست بررسی مجدد نماید. اگر دلایل معتبر و قابل قبول باشد، ممکن است گمرک مهلت بیشتری برای ترخیص کالا در نظر بگیرد یا حتی اعلام متروکه شدن کالا را لغو کند. البته، این فرآیند نیازمند پیگیری حقوقی دقیق و ارائه مدارک کافی است.
آیا زمان ترخیص کالای متروکه قابل تمدید است؟
در شرایط خاص، زمان ترخیص کالای متروکه قابل تمدید است. این تمدید معمولاً برای مواردی در نظر گرفته میشود که صاحب کالا به دلایل قانونی یا حقوقی قادر به ترخیص کالا نبوده و نیاز به زمان بیشتری دارد.
به عنوان مثال، اگر صاحب کالا در حال دریافت مجوزهای خاص یا رفع مشکلات مالی باشد، ممکن است بتواند با ارائه درخواست و مدارک مرتبط، مهلت بیشتری برای ترخیص کالا دریافت کند. با این حال، این تمدید معمولاً با پرداخت هزینه‌های اضافی همراه است و ممکن است برای همه کالاها اعمال نشود.
چگونه از متروکه شدن جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از متروکه شدن کالاها، صاحبان کالا باید پیش از واردات، همه اسناد و مدارک لازم را آماده کنند و هزینه‌های گمرکی و مالیات‌ها را به موقع پرداخت کنند. همچنین، همکاری با شرکتهای حمل و نقل و نمایندگان گمرکی معتبر میتواند فرآیند ترخیص را تسهیل کند. برنامه‌ریزی دقیق و پیگیری مستمر مراحل ترخیص، از جمله راهکارهای موثر برای جلوگیری از متروکه شدن کالاها است.
سوالات متداول در خصوص کالای متروکه
کالای متروکه چیست؟
کالای متروکه به کالایی اطلاق میشود که در مدت زمان مشخصی در گمرک ترخیص نشده و به دلایلی مانند عدم پرداخت هزینه‌ها، نداشتن مجوزهای لازم یا مشکلات حقوقی در گمرک باقی مانده است.
چه دلایلی باعث متروکه شدن کالاها میشود؟
متروکه شدن کالاها میتواند ناشی از عدم ارائه مدارک لازم، مشکلات مالی، ناتوانی در پرداخت هزینه‌های گمرکی، یا تأخیر در دریافت مجوزهای ترخیص باشد. مشکلات حقوقی بین واردکننده و صادرکننده نیز میتواند عامل تأخیر در ترخیص و در نتیجه متروکه شدن کالا باشد.
مدت زمان قانونی برای ترخیص کالا چقدر است؟
مدت زمان قانونی برای ترخیص کالا معمولاً سه ماه از تاریخ ورود آن به گمرک است. در این مدت، صاحب کالا باید تمامی مراحل قانونی و پرداخت هزینه‌های مربوطه را انجام دهد، وگرنه کالا متروکه خواهد شد.
چه اقداماتی پس از متروکه شدن کالا انجام میشود؟
پس از متروکه شدن کالا، گمرک ابتدا به صاحب کالا اطلاع می‌دهد و در صورت عدم پیگیری، کالا به حراج گذاشته میشود یا به نفع دولت مصادره میشود. در برخی موارد، کالاهای فسادپذیر یا ممنوعه از بین برده می‌شوند.
آیا امکان تمدید زمان ترخیص کالا وجود دارد؟
بله، در شرایط خاص و با ارائه درخواست به گمرک، امکان تمدید مهلت ترخیص کالا وجود دارد. این تمدید معمولاً برای مواردی مانند مشکلات قانونی یا دریافت مجوزهای خاص در نظر گرفته میشود.
آیا هزینه انبارداری کالاهای متروکه بیشتر است؟
بله، هرچه کالا مدت بیشتری در گمرک بماند، هزینه‌های انبارداری آن به طور روزانه افزایش می‌یابد. این هزینه‌ها بسته به نوع و حجم کالا متفاوت است و در نهایت به صاحب کالا تحمیل میشود.
آیا می‌توان به متروکه شدن کالا اعتراض کرد؟
بله، صاحب کالا میتواند به اعلام متروکه شدن کالا اعتراض کند. این اعتراض باید با ارائه دلایل و مدارک معتبر به گمرک یا مراجع قانونی صورت گیرد تا احتمال بررسی مجدد پرونده وجود داشته باشد.
اگر کالای متروکه ممنوعه باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟
کالاهای ممنوعه‌ای که متروکه می‌شوند، معمولاً توسط گمرک ضبط شده و از بین برده می‌شوند. این نوع کالاها اجازه ترخیص ندارند و ممکن است واردکننده تحت پیگرد قانونی قرار گیرد.
آیا می‌توان کالا را برای مدت طولانی‌تر در گمرک نگه داشت؟
در برخی موارد استثنایی، می‌توان با پرداخت هزینه‌های اضافی و ارائه درخواست به گمرک، مدت زمان نگهداری کالا را در انبارهای گمرک افزایش داد. این امر مستلزم شرایط خاص و تأیید مقامات گمرکی است.
چگونه می‌توان از متروکه شدن کالا جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از متروکه شدن کالا، باید اسناد و مدارک لازم را پیش از واردات آماده کرد و هزینه‌های گمرکی را به‌موقع پرداخت نمود. همکاری با شرکتهای حمل و نقل و نمایندگان گمرکی معتبر نیز میتواند از بروز مشکلات و تأخیر در ترخیص جلوگیری کند.
آیا گمرک همه کالاهای متروکه را به حراج می‌گذارد؟
خیر، برخی کالاها مانند کالاهای فسادپذیر یا کالاهای ممنوعه به حراج گذاشته نمی‌شوند و ممکن است مستقیماً از بین برده شوند یا به نفع دولت مصادره شوند.
هزینه‌های متروکه شدن کالاها چه مواردی را شامل میشود؟
هزینه‌های متروکه شدن کالا شامل هزینه‌های انبارداری، هزینه‌های گمرکی، مالیات‌ها و همچنین جریمه‌های احتمالی ناشی از عدم ترخیص به‌موقع است. این هزینه‌ها به مرور زمان افزایش می‌یابد.
آیا همه کالاها به یک میزان زمان برای ترخیص دارند؟
خیر، برخی کالاها مانند کالاهای فسادپذیر به مدت زمان کمتری برای ترخیص نیاز دارند و ممکن است زودتر از سایر کالاها متروکه شوند. قوانین مربوط به هر نوع کالا متفاوت است.
آیا کالای متروکه میتواند مجدداً به صاحب اصلی بازگردد؟
در برخی موارد، اگر صاحب کالا بتواند مدارک و مجوزهای لازم را تهیه کرده و هزینه‌های متروکه شدن را پرداخت کند، ممکن است کالا به او بازگردانده شود. این امر بستگی به تصمیم گمرک دارد.
آیا مهلت متروکه شدن کالا برای همه کشورها یکسان است؟
خیر، مدت زمان قانونی برای متروکه شدن کالا در گمرک بسته به قوانین هر کشور متفاوت است. در برخی کشورها، این مهلت ممکن است کوتاه‌تر یا طولانی‌تر از سه ماه باشد.
آیا مشکلات مالی میتواند منجر به متروکه شدن کالا شود؟
بله، عدم پرداخت به‌موقع هزینه‌های گمرکی و مالیات‌ها میتواند یکی از عوامل اصلی متروکه شدن کالا باشد. بسیاری از واردکنندگان به دلیل ناتوانی در پرداخت هزینه‌ها، کالاهای خود را در گمرک رها می‌کنند.
اگر کالایی متروکه شد، چگونه می‌توان آن را دوباره ترخیص کرد؟
برای ترخیص کالای متروکه، صاحب کالا باید هزینه‌های انبارداری، جریمه‌ها و سایر هزینه‌های مربوطه را پرداخت کرده و مدارک لازم را به گمرک ارائه دهد. پس از انجام این مراحل، امکان ترخیص کالا وجود دارد.
آیا کالاهای متروکه می‌توانند به مقصد دیگری ارسال شوند؟
بله، در برخی موارد، ممکن است گمرک اجازه دهد که کالاهای متروکه به مقصد دیگری ارسال شوند یا به فروش برسند. این امر بستگی به شرایط قانونی و نوع کالا دارد.
آیا می‌توان مدت زمان ترخیص کالا را از ابتدا تمدید کرد؟
بله، در برخی موارد خاص و با ارائه درخواست به گمرک، ممکن است بتوان مهلت اولیه ترخیص کالا را قبل از متروکه شدن تمدید کرد. این تمدید معمولاً به دلیل مشکلات حقوقی یا دریافت مجوزهای خاص صورت می‌گیرد.
چه عواملی به تسریع فرآیند ترخیص کالا کمک می‌کند؟
عواملی مانند آماده‌سازی مدارک و مجوزهای لازم، همکاری با نمایندگان گمرکی مجرب، و پرداخت به‌موقع هزینه‌های گمرکی و مالیات‌ها می‌توانند به تسریع فرآیند ترخیص و جلوگیری از متروکه شدن کالا کمک کنند.
نتیجه گیری در مورد کالای متروکه
کالای متروکه یکی از چالش‌های مهم در فرآیند ترخیص کالا از گمرک است که میتواند تأثیرات زیادی بر تجارت و اقتصاد داشته باشد. قوانین و مقررات مختلفی برای مدیریت این نوع کالاها وجود دارد و آگاهی از آن‌ها میتواند به شرکت‌ها و تجار کمک کند تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنند. همچنین، فرآیند حراج و فروش کالاهای متروکه یکی از روش‌های مدیریت این کالاها است که علاوه بر کمک به تخلیه انبارهای گمرکی، میتواند به عنوان یک فرصت اقتصادی برای خریداران محسوب شود.
منبع: ویکی پدیا
تماس با ما
برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان اینجا را کلیک کنید.
بیشتر بخوانید:
- ترخیص کالا از گمرک بازرگان چگونه است؟ + مدارک، مراحل و هزینه ها
- ترخیص ورق ام دی اف (MDF) از گمرک | چوب ام دی اف چگونه ترخیص میشود؟
- کسر تخلیه در گمرک چیست و چگونه بوجود می آید؟ + مفهوم، مراحل و اهمیت آن
- کارت بازرگانی رو به هیچ وجه اجاره نده | اجاره کارت بازرگانی و خطرات آن
- ترخیص کالا دریایی | قوانین، تعرفه وهزینه های ترخیص کالاهای دریایی
